Zwiększenie mocy jednostki napędowej jest możliwe dzięki zastosowaniu mechanicznego podzespołu w postaci turbosprężarki. Element ten, znany kiedyś głównie z zastosowania w silnikach wysokoprężnych samochodów ciężarowych czy sportowych, jest obecnie bardziej powszechnie stosowany, nawet w mniejszych jednostkach wyraźnie wpływając na zwiększenie ich mocy. Mimo, że turbosprężarka zalicza się do jednego z bardziej wytrzymałych elementów jednostek napędowych, to jednak stała eksploatacja i praca w ekstremalnych warunkach może doprowadzić do jej uszkodzenia. Co może się uszkodzić w turbosprężarce? Jakie są tego objawy i na co warto zwrócić uwagę podczas jej eksploatacji, żeby służyła jak najdłużej? Zapraszamy do krótkiej lektury.

Budowa i działanie turbosprężarki

Ten mechaniczny element odpowiedzialny za zwiększanie mocy jednostki napędowej składa się z dwóch głównych części:

• turbiny, czyli elementu układu wylotowego (zwana też częścią gorącą);
• sprężarki, tj. elementu układu dolotowego (zwana też częścią zimną - wpływ na określenie część gorąca / zimna ma temperatura gazów, które przepływają przez poszczególne fragmenty).

Częścią, która łączy wskazane elementy jest wał, na którym są osadzone wirniki obydwóch elementów turbosprężarki. Te z kolei są zamknięte w wykonanej z odlewu obudowie, która kształtem najczęściej przypomina ślimaka.

Działanie turbosprężarki sprowadza się z jednej strony do napędzania wirnika turbiny przez gazy wylotowe, co jednocześnie wprawia w ruch wirnik sprężarki, którego zadaniem jest wtłaczanie powietrza do komory spalania cylindra. Wzbogacana w ten sposób mieszanka paliwowo-powietrzna wywołuje zwiększenie mocy jednostki napędowej (w porównaniu do silnika bez zastosowania turbosprężarki).

Objawy uszkodzenia turbosprężarki

Poprawnie działająca turbosprężarka będzie zwiększać moc jednostki napędowej, co będzie ewidentnie wyczuwalne przez kierowcę. Jednak, jak każdy element mechaniczny w pojeździe, również ona może ulec uszkodzeniu. Jakie są pierwsze objawy uszkodzenia turbosprężarki? Co powinno nas zaniepokoić w jej działaniu?

• zauważalnie wyraźny spadek mocy jednostki napędowej, widoczny poprzez wolniejsze wkręcanie się silnika na wyższe obroty już przy 1000-1500 obr/min;
• niepokojące dźwięki oraz drgania wydobywające się spod maski pojazdu, połączone ze wzmożonym typowym dla turbosprężarek gwizdem (świstem);
• wzmożone zużycie oleju silnikowego, którego dodatkowym efektem może być zwiększone zadymienie wydobywających się spalin.(które czasem jednak słabo odnotować).

Co nas powinno zaniepokoić w kontekście stanu żywotności turbosprężarki, to zapalona kontrolka check engine, która wymaga szczegółowej kontroli wszystkich podzespołów silnika.

Awaria turbosprężarki

Brak wykrycia podstawowych objawów uszkodzenia turbosprężarki oraz jej dalsze nieprawidłowe użytkowanie może w końcu doprowadzić do jej awarii, czego efektem mogą być:

• zatarcie wskutek nieprawidłowego funkcjonowania sprężarki lub zbyt niskiego ciśnienia oleju. Najczęściej jest to efekt przedwczesnego tzw. piłowania silnika, przez co chwilowy brak smarowania może doprowadzić do uszkodzenia osi wirnika wskutek tarcia z łożyskiem;
• awaria wirnika (zablokowanie lub uszkodzenie) wskutek dostania się do turbosprężarki obcego ciała. To z kolei może doprowadzić do nadmiernie szybkiego zużycia łożyska;
• wyciek oleju bezpośrednio do turbosprężarki (zarówno do systemu dolotowego, jak i wylotowego) wskutek uszkodzenia uszczelniających oś wirnika pierścieni;
• awaria siłownika wskutek korozji lub jego mechanicznego uszkodzenia - co wpływać będzie na nieprawidłowe wychylenie łopatek i zmniejszenie wydajności turbosprężarki.

Prawidłowa eksploatacja pojazdu i turbosprężarki zapewni jej odpowiednią żywotność. Dlatego podkreślić należy, że do większości awarii tego podzespołu dochodzi wskutek zbyt rzadkiej wymiany (co wpływa na jego zanieczyszczenie) lub użycia niewłaściwego oleju silnikowego (lub o zbyt małym poziomie lepkości).